BUREN ZONDER GRENZEN – KLEVE

 Wij zijn zondag 9 november 2014, met de auto naar Kleef getrokken, zo’n 17 km over de grens, door een prachtig landschap met gekleurde herfst en bladertinten, op weg naar de herdenkingsplaats, waar ooit een synagoge heeft gestaan, die door de naziterreur in 1938 in vlammen is opgegaan. Het is een jaarlijkse oproep aan Nederlanders en Duitsers, om een moment stil te staan bij de gruwelijkheden die plaats vonden in Duitsland tijdens de jaren van het Nazibewind. De opening en begroeting werd door Maria Diedenhofen gedaan, met een welkom aan aanwezige Nederlanders, ik schat een stuk of 8 op zo’n 80 a 100 mensen. Deze herdenkingsdagen dragen de titel “Buren zonder Grenzen”, Grenzeloos elkaar ontmoeten, dat is waar het omgaat. Maria Diedenhofen is een Nederlands Duitse en Jodische dichteres van dialogen, en heeft een boek geschreven over een joodse jongen uit Nederland en een katholiek meisje uit Duitsland, die verliefd op elkaar werden tijdens de nazidictatuur.

 Daarna sprak de Burgemeester van de Stad Kleve, Theodor Brauer een bewogen tekst over de gruweldaden die in zijn stad, “de Kristalnacht” en in Duitsland hebben plaatsgevonden, waarin hij een oproep deed om niet te vergeten, en met ‘elkaar’ er voor te gaan staan, en te kiezen voor ontmoeting in dialoog, om te voorkomen dat dit niet weer zou kunnen gebeuren.

 

Dr. Hendwig Meyer-Wilmes sprak een gedenkwoord uit; ‘Alzo wil ik gedenken, en beschrijven; mij, aan deze plaats verbonden te weten’.

Rabbi Mendel Levine sprak een Kaddisch dodengebed uit, gezang en liederen werden ten gehore gebracht, ‘Mensen doden mensen’, scholieren van een scholengemeenschap zongen liederen speciaal voor deze dag. Het slotwoord werd door Anke Grunspek uitgesproken

 Tot slot zongen we een gezamenlijk slotlied, een Israëlisch Volkslied, in het Hebreeuws en in het Duits:

Hevenu shalom alejchem,

Wir wollen Frieden fur alle,

Hevenu shalom alejchem,

Wir wollen Frieden fur alle,

Hevenu shalom alejchem,

Wir wollen Frieden fur alle,

Hevenu shalom alejchem, Shalom alejchem.

Wir wollen Frieden fur alle, wir wollen Frieden, Frieden,

Frieden fur die Welt.

 Mooie sobere bijeenkomst, op een bijzondere plaats in Kleef aan de rand van de stad, gelegen op een stuwwal nabij het Kasteel Zwanenburcht 1785. Ben blij gegaan te zijn, want dit sluit natuurlijk mooi aan bij de Wereldvredesvlam, want het is allicht een goede zaak om het met je buren te hebben, over onderlinge verstandhouding, vriendschap, en verdraagzaamheid, in verband met bevolkingsgroepen en minderheden, ook over grenzen heen. Op zo’n moment besef je weer even het belang van ontmoeting en dialoog, het is dan nu zo’n 76 jaar geleden dat de synagoge in Kleef in vlammen op ging.

In november 2013 sprak de voorzitter Diedenhoven van de vereniging “Buren zonder grenzen” over; "Hier heeft de grond in brand gestaan. Wij getuigen van onze bedroefdheid om de schandedaden die hier hebben plaatsgevonden." De burgemeester van Kleef zei hierna: "Wij krijgen de democratie niet gratis, en moeten ons inzetten voor mensenrechten en vrijheid als we de democratie willen behouden." Hij deed een beroep op de jongere generaties, die niet onder dictatuur hebben hoeven leven, om de inzichten die het verleden heeft opgeleverd in het heden hoog te houden.

 Allicht is het een idee om volgende jaar met belangstellenden uit Nijmegen daar ook naar toe te gaan. Als je dan op internet via de Google pagina, klikt naar de pagina met foto’s van de kristalnacht, en de gruwelijke hoeveelheid ervan ziet, dan schrik je weer van het ‘verschrikkelijke brute gedrag’ dat een volk heeft laten gebeuren, en er zelf deel aan nam, dan schrik je weer even hevig. En 76 jaar later zien we dezelfde gruwelijke taferelen weer terug, elders in de wereld, waarin fanatieke strijders, hun vermeende tegenstanders, en andersdenkenden, te lijf gaan met wapens en onbarmhartig laf gedrag. Dan weet je weer, het is niet klaar, het is nooit voorbij, ook niet in ons eigen land, het wordt steeds weer aan ons gevraagd; het wordt mensen gevraagd oplettend te blijven, alert te zijn op allerlei niveaus, als het over veiligheid, vrede, vrijheid en welvaart gaat.

Laat ons blijvend uitspreken: 

Laat ons bewakers van vrede zijn

Daarvoor worden mensen gevraagd

Mee te doen

Niemand uitgezonderd

 

Anthoon Lucas Budel

 9 november 2014 Kleve

De leden van de vereniging zijn burgers van onderscheidene nationaliteiten aan weerszijden van de grens in het gebied Nijmegen en Kleef (regio Rijn - Waal).

9 november 2013

Wij onderhouden vriendschappen over de grenzen heen en beijveren ons voor een onderling goede verstandhouding tussen Duitsers en Nederlanders in het bewustzijn van onze gemeenschappelijke geschiedenis Met ons werk  willen wij de wereldwijde ideeën met betrekking tot verdraagzaamheid en wederzijdse, grensoverschrijdende Duits-Nederlandse contacten centraal stellen ter bevordering van een beter begrip tussen de volkeren.

Dit willen wij in onze gesprekken nadrukkelijk aan de orde stellen. Dit vindt meer in het bijzonder plaats binnen het gebied van Euregio, Rijn-Waal en de streken rond en tussen Nijmegen en Kleef.

Wij organiseren allerhande activiteiten om elkaar beter te leren kennen en beter te kunnen begrijpen en hoe de cultuur en de levensgewoonten aan beide zijden van de grens in elkaar zitten en zich manifesteren. Dit met het oog op het oplossen van misverstanden en het wegwerken van vooroordelen. Welke vorm van discriminatie dan ook, wordt door ons afgewezen.

In onze groep zijn vertegenwoordigers met diverse geloofsrichtingen, wereldbeschouwingen, alsook diverse nationaliteiten vertegenwoordigd. Wij zetten ons in voor een samenleving, die wordt gekenmerkt door vrede. Meer in het bijzonder herdenken we gezamenlijk de Tweede Wereldoorlog en haar gevolgen.

Twee leden van onze vereniging hebben een tweetalige bundel uitgegeven met gedichten over hun Joods-Nederlandse  respectievelijk  Christelijk-Duitse jeugdjaren gedurende de Tweede Wereldoorlog.

GrenzenLos, Maria Diedenhofen - Frits Gies; Butzon & Bercker, 2009, ISBN 978-3-7666-1250-2

November 2013 Diedenhofen, voorzitter van de vereniging "Buren zonder grenzen-Nachbarn ohne Grenzen" deed het woord namens de organisatie van deze herdenking. "Hier heeft de grond in brand gestaan. Wij getuigen van onze bedroefdheid om de schandedaden die hier hebben plaatsgevonden." De burgemeester van Kleef zei hierna: "Wij krijgen de democratie niet gratis, en moeten ons inzetten voor mensenrechten en vrijheid als we de democratie willen behouden." Hij deed een beroep op de jongere generaties, die niet onder dictatuur hebben hoeven leven, om de inzichten die het verleden heeft opgeleverd in het heden hoog te houden.

Het aangrijpendste deel van de herdenking was de getuigenis van Gila van de Braak, die over het lot van haar joodse grootvader Alfred Ludwig Wieruszowski vertelde. Eén van diens dochters wist tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Palestina te vluchten. Hier werd Gila, die sinds 1985 in Kleef woont, geboren. "Nu pas voel ik me vrij genoeg om deze persoonlijke betrokkenheid met anderen te delen", zei ze.

Wieruszowski was rechter in Keulen, en kreeg op zijn 63ste nog een leidende functie aan het Hooggerechtshof. "Mijn grootvader voelde zich door en door Duitser, en liet zelfs zijn vier dochters dopen. Hij voelde zich 'een zoon' van de Verlichting en het Classicisme", vertelde Gila van de Braak. Wieruszowski had tevens zijn leven lang een aanstelling als hoogleraar aan de Universiteit van Keulen en werd, vanwege zijn lange staat van dienst, in 1933 nog door de dekaan in het openbaar gefeliciteerd met zijn 75ste verjaardag. Maar in april van datzelfde jaar, hing er een plakkaat op de universiteit met: "Wanneer een jood Duits spreekt, liegt hij". Een jaar later werd zijn naam uit het register van de universiteit verwijderd. Gila's stem breekt als zij vertelt hoe haar grootvader afscheid nam van zijn dochters vlak voor hun vluchtreis. Haar moeder vertelde haar: "Hij zat daar op het perron, woedend en hulpeloos met zijn vuisten te schudden".

Indrukwekkend waren ook het gebed voor de doden (Kaddish) dat Rabijn Mendel Levine uitsprak, en een gedicht voor de vrede, voorgedragen door Jem van den Burg, beide uit Nijmegen.

Leerlingen van de Lutherschool in Kleef lieten een traditionele dans zien: 'het vosje' (Hashual) en studenten aan de Kleefse beroepsopleiding citeerden prachtige regels van de vermoorde joods-Duitse jonge dichter Erich Fried. 

Het koor van de Christus Koning-kerk onder leiding van Johannes Feldman bracht op muziek gezette psalmen. Na de herdenking op de Synagogenplatz werden alle gasten verwelkomd in het Kolpinghaus. Oude bekenden zagen elkaar weer en nieuwe ontmoetingen vonden plaats.

Onze activiteiten: 

werkvergadering elke maand beurtelings in Kleef en in Groesbeek,

herdenkingen van Pogromnacht in Kleef op 9 november,

herdenking van 4 en 5 mei in Nijmegen en “viering einde van de oorlog” op 8 mei in Kleef.

Verder  vieringen,  excursies,  thema/bezinningsavonden 

lezingen voor een breed publiek, en feestelijke bijeenkomsten.

 

26-09-2014 15.30 uur	Vrijdag	Kleef Spyckkloster	Rondleiding expositie  “Wereldoorlog 2 in Kleef en Huissen”
12-10-2014 15.00 uur	Zondag	Kleef Spyckkloster	Lezing/vertelling Maria Diedenhofen  “Herinnering an dage in het Spyckkloster”
30-10-2014 19.30 uur	Donderdag	Bevreijdingsmuseum Groesbeek	Bezoek tentoonstelling
09-11-2014	Zondag	Kleef	Herdenking kristalnacht
13-11-2014 19.30 uur	Donderdag	Bevrijingsmuseum Groesbeek	Jaarlijkse algemene vergadering
06-12-2014 19.30 uur	Zaterdag		Sinterklaas feest

 

Verantwortlich für den Inhalt dieser Seiten / Kontaktadresse:
Buren zonder grenzen - Nachbarn ohne Grenzen e.V.
Paul Baars
Kartuizerhof  13
NL 6511 ZE Nijmegen
Vereinsregister: Amtgericht Kleve      Nummer: 1195

Kontakt in Deutschland:
Josef Gesthüsen
Kalkarerstraße 92
D47551 Bedburg-Hau

Contact voor Nederlanders:
Buren zonder grenzen - Nachbarn ohne Grenzen
Paul Baars
Kartuizerhof  13
NL 6511 ZE Nijmegen

E-Mail:         info@bzg-nog.eu 
Internet:      www.bzg-nog.eu 

Gestaltung, Realisierung & Redaktion:  J. Gesthüsen