“ Uit het initiatief La Lucas”

 

 

 

VIER goede voorbeelden

Om

Na te volgen

 

Nijmegen

2017
 

GANDHI – M. L. KING – NELSON MANDELA – TITUS BRANDSMA.

GANDHI in Nijmegen. Dia tentoonstelling Vier goede voorbeelden.

Drie prominente figuren uit de moderne wereldgeschiedenis. Over hen is een tentoonstelling samengesteld in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. En toevallig of niet, er is ook een tentoonstelling over GANDHI te bezichtigen in het Huis van Compassie en over hen gaat dit verhaal en daarbij wil ik ook die beroemdste Nijmegenaar van Nijmegen noemen; Titus Brandsma een gedenkwaardige Karmeliet uit Nijmegen. Daar gaat het over, vier mensen die de wereld hebben bewogen, en uitgroeiden tot rolmodellen, ware voorbeelden om na te volgen. ‘Zij’ bezaten het vermogen kritiek uit te oefenen op ‘ongewenste’ raciale samenlevingen.

Wat hadden deze mensen met elkaar gemeen?

Op de eerste plaats waren zij mensen die zich niet lieten lijden door angst of angsthazengedrag! – Zij kwamen voor een gerechtvaardigde mening uit. – Zij lieten zich niet intimideren door de toenmalige politiek, niet door ambtsdragers, verscholen zich niet achter de massa en waren bereid hun hoofd boven het maaiveld uit te steken. – Zij kwamen op voor de belangen van een minderheid of mensen die het predicaat ongewenst of minderwaardig opgelegd hadden kregen.

Veel valt te vertellen over deze prominente voorgangers van de verdediging der ‘mensenrechten’. Het ‘initiatief La Lucas’ heeft in een kort bestek enkele uitspraken van hen bij elkaar gebracht in het geschrift “Vier goede voorbeelden om na te volgen”.

De GANDHI tentoonstelling hier in het Huis van Compassie zou ons er ook toe kunnen aanzetten een actieve rol te spelen, als het gaat om verdediging van mensenrechten, vrede, veiligheid en geweldloosheid. Want de roep om vrede en veiligheid is van alle tijden, ook in ons land.

Vrede moet je doen – Vrede maak je samen.

Zoals GANDHI al zei; zelfs een kleine groep mensen die aangedreven worden door een vastberaden overtuiging, die kunnen de loop van de geschiedenis veranderen, door eensgezindheid en een gemeenschappelijke visie. Vrede kan niet uitgedeeld worden, aan vrede dient gewerkt te worden.

M. L. King verteld ons; dat hij geen dogmatische pacifist was, maar zich wel een realistische overtuiging had eigen gemaakt, om helder te krijgen, wat is goed wat is slecht, in de strijd om rechtvaardige burgerrechten. In de wereld van vandaag zei hij; zijn er zoveel chaotische momenten, dat het lijkt dat er geen plaats is voor optimisten.

Iedere crisis stelde hij, kan echter voor de mensheid zowel redding als ondergang betekenen. Daarmee wilde hij zeggen dat we elkaar blijvend dienen aan te sporen een kritische houding aan te nemen, inzake ontsporing en geweld.

Vrede moet je doen - Vrede maak je samen.

Nelson Mandela liet ons weten; een rechtvaardige en menswaardige samenleving blijft om actieve betrokkenheid vragen, zonder angst of lafhartig handelen. Over de gewelddadige gebeurtenissen zegt hij; 

Laten we de vreselijke dingen die gebeuren en achter ons liggen niet vergeten. Opdat we er wijzer van worden, dat het lessen zullen blijven om herhaling te voorkomen. Als we echt vrede en veiligheid willen, dan dienen we respect te blijven tonen voor andersdenkenden, opdat je ‘samen’ tot een oplossing kan komen.

Het onmogelijke blijft net zolang onmogelijk, totdat het door ons wordt gedaan! We moeten de tijd haar tijd gunnen, en tegelijkertijd zal die tijd ons de ruimte gunnen, dat ‘wij’ in staat zijn het ‘onmogelijke’ te doen.

Nelson Mandela sprak in 1964 in zijn verdediging voor de rechtbank waarin hij werd schuldig bevonden aan vormen van sabotage: Ik heb mijn leven gewijd aan de strijd voor de bevrijding van het Afrikaanse volk. Ik heb gevochten tegen een blanke overheersing en ik heb gevochten tegen een zwarte overheersing. Ik heb het ideaal gekoesterd van een democratische maatschappij en samenleving, waarin mensen in harmonie en gelijke kansen mogen leven. Het is een ideaal dat ik hoopte te bereiken, door er naar te leven. Maar edelachtbare als het moet  ben ik ook bereid er voor te sterven!

Vrede moet je doen - Vrede maak je samen.

Titus Brandsma 1932:

Ook Titus Brandsma, onze grootste Nijmegenaar aller tijden, stelde zich de vraag, en dat hield hem bezig. Waarom de zich ontwikkelende mens, trots en fier op zijn vooruitgang, zich op zo’n grote getale afkeert van het religieuze verlangen een eenheid te vormen in een geloofsrealiteit. Hij zij ook toen al, we leven in een tijd van grote verwarring op het wereldtoneel, waar zoveel tegenstrijdige stelsels en meningen de aandacht vragen. Maar het meest ontstellende in al die tegenstellingen was wel, dat hij een gemis moest constateren van het menselijke vermogen, ‘elkaar’ lief te hebben.

Titus Brandsma bleef dit liefdesvermogen tot het eind toe, tot in het uiterste volhouden. Hij was in de jaren 1938/42 een strijder gebleken voor de vrijheid van meningsuiting, toen de doctrine van het nazisme ook in Nederland begon. Hij heeft zich nooit laten overhalen tot grove taal of agressief verzet, ondanks de gewelddadige en persoonlijke vernederingen, die de beulen van het kamp Dachau hem aandeden.

Moge deze voorbeelden ons er toe blijven aanzetten te speuren naar tendensen die ook in onze maatschappij en samenleving te vinden zijn. Dat we ieder naar vermogen onze verantwoordelijkheid zullen nemen, op elk moment van de dag, als dat van ons wordt gevraagd.

Vrede moet je doen – Vrede maak je samen.

 

Anthoon Budel

‘initiatief La Lucas’

22 oktober 2017

Nijmegen