Het oksaal en plattegrond kerk
De Cunrerakerk in zijn huidige vorm is gebouwd in de 15de eeuw, rond 1450. Eigenlijk was dat een grondige verbouwing van het gebouw dat er al stond. Die kerk droeg de naam St Pieter. Waarschijnlijk was het een kruisbasilica, in steen gebouwd. Door de toename van de verering van St Cunera, was er behoefte aan vergroting van de kerkruimte.
Overeenkomstig de stijl van die tijd werd het schip van de kerk omgebouwd tot hallenkerk. Dat is een ruimte waarin het schip en de zijbeuken een even hoog gewelf hebben. De kerk maakt daardoor een breed en ruimtelijke indruk. De Cunera kerk van Rhenen dankt echter vooral haar bekendheid aan de markante toren, die het beeld van het stadje Rhenen bepaalt. De kerk bezit enkele zeldzame bezienswaardigheden, namelijk; fraai gebeeldhouwde koorbanken en een daarbij behorende sedilia [een priesterzetel]. Daarnaast een oksaal, dat is een stenen koorafsluiting versierd met zinnebeeldige voorstellingen. Zowel de koorbanken als het oksaal stammen uit de 16de eeuw en zijn mooie voorbeelden van de noordnederlandse renaissance.
Het orgel in de Cunerakerk is door de enige Nederlandse Paus, Adrianus VI geschonken in 1523. Het Adrianus Orgel is door Johan Kevelens orgelbouwer te Amsterdam gebouwd. Op het orgel is het wapen van de Paus en de tekst: Adrianus Papa Sixtus aangebracht. Het is mogelijk dat voor dit orgel het prachtige renaissance [stenen] oksaal werd gebouwd.
Tussen 1527 en 1734 is er veel veranderd in de Cunera kerk. Na de reformatie in 1581, werd Rhenen in 1672 ingenomen door de Fransen en op last van de bezetter werd de Cunerakerk teruggegeven aan de Rooms Katholieken. Na hun vertrek in 1673 werd de kerk weer overgedragen aan de protestanten, hetgeen met veel vernielingen gepaard ging. Vele jaren werd het orgel niet gebruikt. In 1734 wordt het orgel gerepareerd en in 'stemmen vermeerderd', door Matthijs van Deventer.
In 1794 volgt de volgende grote operatie en wederom in 1817. Juni 1871 rapporteren P. van Oekel en Zonen, orgelmaker in Haren, dat alles versleten en vergaan is, en dat reparatie door hen onmogelijk wordt geacht. In 1872 wordt herstel en gedeeltelijke vernieuwing door aanbesteed door F. Leichel, orgelbouwer te Dusseldorf. Deze bouwt in feite een geheel nieuw orgel gebruik makend van onderdelen van het oude orgel. Het nieuwe orgel komt gereed in 1874. Dit orgel wordt bij de torenbrand in 1897 totaal vernield. Aan Leichel in Dusseldorf wordt opdracht gegeven een nieuw orgel te bpuwen.
Dit werd een prachtig instrument dat alom in den lande bekendhei genoot, hellas, tijdens een bombardement 1945, vlak voor het einde van de oorlog ging ook dit orgel geheel verloren. Het herstel van de kerk en de toren werd spoedig ter hand genomen, en opnieuw werd er opdracht gegeven voor het bouwen van een nieuw orgel, aan de Gebroeders Van Vulpen, orgelbouwers uit Utrecht. Het orgel was klaar in 1957. De competering van een twee-claviers orgel [hoofd en rugwerk] naar een drie claviersorgel met een prachtig borstwerk was voltooid in 1980.
In en Om de Cunera Kerk
Het oksaal en plattegrond kerk |
|
Bron: Infoblad uit de Cunerakerk juli 2000.