aanbeveling

We weten heel veel, maar we lijken zo weinig te kunnen. Wat is dan de zin van al die kennis die tot ons komt? We kunnen de dingen in de wereld die onrechtvaardig zijn niet zomaar veranderen. Gevolg daarvan kan zijn: een schrijnend gevoel van machteloos tekort schieten. En dat kan gepaard gaan met de neiging je af te sluiten, en je te beperken tot de ‘kleine’ wereld om je heen, waar je direct iets goeds kunt doen.

De opstellers van dit document herkennen dit maar al te goed, bij zichzelf en in onze samenleving. Daar zijn geen gemakkelijke oplossingen voor. Niemand in Nederland kan als individu of als lid van een groep de wereldpolitiek veranderen; zoveel macht hebben we niet [?]. Wat we in dit document wel wilden benadrukken is dat we in Nederland geen buitenstaanders zijn: Nederland is op allerlei manieren (als NAVO-bondgenoot, als EU-land, als handelsnatie) betrokken bij de wereldproblemen. En dus partij, met bepaalde belangen, op economisch of machtspolitiek vlak. Het is dus zaak ons bewust te zijn van onze positie, als natie en als burgers van die natie; als lid van groeperingen in dit land, dus ook als kerklid, als kerk die altijd ook onderdeel van de wereldkerk is. Zelfkritiek op al onze bestaande betrokkenheid is dus geboden

Tegen deze achtergrond wagen we het enkele handreikingen te doen voor wat ieder van ons afzonderlijk of met anderen zou kunnen bijdragen aan een wereld met minder geweld.

ook door informatiebronnen die in de doorsnee berichtgeving weinig geciteerd worden. Alternatieve nieuwsbronnen zoals De Correspondent (www.decorrespondent.nl), de Belgische digitale krant De Wereld Morgen (www.DeWereldMorgen.be ), documentaires van onderzoeksredacties op tv, materiaal van vredesorganisaties.

naar derden en via Facebook en Twitter je stem te laten horen, door informatie over te nemen in eigen artikelen in kerkbladen, regionale bladen e.d., en door de politieke partij waarvan je lid bent hierop aan te spreken.

... in gesprekken waar je bij bent, waar je in verzeild raakt, waar je bewust aan deelneemt. Heel belangrijk is het om ook het perspectief van de andere 'partij' (de Russen, de Irakezen, de moslims, de joden) te laten zien. Ook is het belangrijk alert te zijn op de vele manieren waarop geprobeerd wordt ons 'de oorlog te verkopen': Kerk en Vrede publiceerde enkele

jaren geleden het boek Oorlog verkopen om bij die ontmaskering behulpzaam te zijn.

zetten en/of verzamelen. Om situaties van onrecht onder de aandacht van de publieke opinie en/of van regeringsleiders te brengen. Organisaties als Amnesty International (www.amnesty.nl), Avaaz (www.avaaz.org/nl) en Change (www.change.org) zijn machtige fora [samenstellingen] met een achterban van miljoenen te mobiliseren mensen, met de macht om onrecht aan de kaak te stellen; ze hebben al veel bereikt. Wie bijdraagt aan KerkinActie of Vluchtelingenwerk wordt regelmatig gevraagd om steun d.m.v. een handtekening.

ook in eigen kring, bijvoorbeeld in de eigen kerkgemeenschap. Dat kan op momenten dat je samen bent, terloops, met verwijzing naar informatie die je hebt. Het kan ook door een avond te organiseren: een gesprek in een kleine bestaande kring, of een aparte bijeenkomst in klein verband over zaken uit het nieuws. Of een grotere avond in samenwerking met anderen, met bijv. een spreker van een vredesorganisatie (PAX en Kerk & Vrede hebben een sprekerslijst).

vredesgroepen bijvoorbeeld: de ambassades voor vrede in je eigen woonplaats. Voor vrede en andere initiatieven gericht op vreedzaam samenleven. Sluit je aan bij een vredesorganisatie: je steun is hard nodig, moreel en materieel.

acties, zoals de demonstraties van Stop Wapenhandel bij de jaarvergadering van defensiebedrijf EADS, bij wapenbeurzen e.d. (zie www.stopwapenhandel.org). Of meld je aan bij een training om daadwerkelijk mensenrechtenactivisten in conflictgebieden bij te staan (zie boven).

en in gebed en voorbeden, de slachtoffers van wereldwijd geweld gedenken.

Op deze laatste suggestie gaan we nog even wat uitgebreider in, omdat wij als organisatie, die zich welbewust KerkenVrede noemt, van mening zijn dat de kerken op dit moment op het terrein van de bezinning op geweld en oorlog, te weinig van zich laten horen, zowel intern als naar buiten toe. We vragen de landelijke kerken zich weer, zoals in de jaren ’80 van de vorige eeuw, met de vragen van geweld en bewapening en oorlog bezig te gaan houden. Nederland is de laatste decennia in verschillende oorlogen betrokken, en juist in die periode bleef het vrijwel stil aan de kant van de kerken. Dat is voor velen onbegrijpelijk, en dat geldt niet alleen voor vredesactivisten. Ook veel kerkelijk betrokken militairen en de geestelijke verzorgers zijn van mening dat de kerk hier taken laat liggen.

en in het bijzonder die kleine kerken daar in, die altijd voortrekkers geweest zijn waar het gaat om de bezinning op geweld, zoals de Doopsgezinden en de Quakers, vragen we het voortouw te nemen en de thematiek van oorlog en geweld in eigen kring en vervolgens in de lid/kerken, expliciet aan de orde te stellen. Zowel in de opleiding van predikanten als in de educatie dient het gesprek over geloof en geweld expliciet aan de orde te komen. Ook moet ervoor worden zorg gedragen dat de aandacht voor vredes/vragen substantieel onderdeel wordt van de Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede waartoe de Raad van Kerken besloten heeft. Kerk en Vrede wil hierover heel graag met de kerken in gesprek gaan. De twee grote lid/kerken van de Raad noemen we hier ook nog apart.

heeft wereldwijd en in Nederland een Lange traditie in het herderlijk spreken over oorlog en vrede. Kerk en Vrede beschouwt dit als een belangrijk onderdeel van de katholieke sociale leer. Wij pleiten ervoor dat de Nederlandse bisschoppen in aansluiting op deze traditie hun herderlijk schrijven van 1995 een actueel vervolg gegeven. Er is juist nu behoefte aan een nieuw verstaan van de 'tekenen des tijds', aan actuele richtinggevende morele principes, en ook aan actuele standpunten en initiatieven. Wij zijn graag bereid hierover met de bisschoppen in gesprek te gaan. De in juni 2015 verschenen encycliek Laudato si van Paus Franciscus bevat veel aanknopingspunten voor debat en dialoog over duurzame wegen naar duurzame vrede, ook voor Nederland.

werd voor het laatst in 2002 in de Synode over oorlog en vrede gesproken, naar aanleiding van de discussie over humanitaire interventie. Een toen Ingestelde projectgroep Vredesethiek leidde niet tot resultaten, en om die reden vond in 2009 een ronde/tafel bijeenkomst plaats met betrokkenen uit de PKN die concludeerden dat de Synode zo'n belangrijk onderwerp niet uit de weg mag gaan. In 2011 vond onder voorzitterschap van Jan Pronk een geslaagd symposium plaats, waaruit een reeks aanbevelingen voortkwam. Daarmee is echter niets gedaan en sindsdien is het stil, ook al besteedde de Wereldraad van Kerken met de bijeenkomst in Kingston in 2011 en tijdens de Assemblee van 2013 wel aandacht aan de thematiek van oorlog en geweld. Daarom verzoekt Kerk en Vrede de PKN deze thematiek expliciet weer op de agenda te zetten, en zo de actieve betrokkenheid waarin enkele decennia geleden sprake was, weer op te pakken. Kerk en Vrede is daarbij graag gesprekspartner.

Dit artikel komt uit het septembernummer van Kerk en Vrede 2015.