Aan vrede werken

Met man en (macht)vrouw, zouden wij aan vrede moeten werken, maar niets is minder waar dan dat. 94 jaar geleden deed Titus Brandsma in Nederland een oproep aan ieder weldenkend mens in Nederland om te gaan werken aan vrede. Toen al na de 1ste Wereldoorlog. Nu zitten we met een zwijgende meerderheid, die zich stil houd en afwacht of er een derde Wereldoorlog zal komen.

Nog steeds houdt de herinnering aan de grote oorlog het verlangen naar vrede levendig. Jammer genoeg, is dit bij velen te negatief. Voor velen reikt de leuze niet verder dan tot negatieve voorstellingen^[2] als “nooit-meer-oorlog”, “ontwapening”, “legerbeperking”, zonder dat zij een eigenlijk positieven grondslag leggen voor de vrede, die zij begeren.

Heel wat voller klinken de positieve leuzen “Voor Volkenbond en Vrede” “Voor Vrede door Recht”, al is, zo niet bij de leiders dan toch bij veel leden de leuze positiever dan de voorstelling, die men zich van het vredeswerk maakt.

De vraag mag wel eens gesteld worden, of ook niet veel Christenen het vredeswerk te negatief zien, niet in zijn ware volle betekenis, in de betekenis vooral, welke het speciaal voor de Christen moet bezitten. Waarom is er eigenlijk een Vredesbond? Leidt ons daarbij de negatieve gedachte van afweer of hebben we positieve idealen voor ogen? Zeker is het wel, dat, hoe positief wij vooral als christenen het vredeswerk zouden kunnen zien, velen ook onder ons dit verzuimen.

Enigen beperken hun ideaal tot bestrijding van de oorlog, anderen zouden wel iets positiefs willen doen, maar meer om verkeerd vredeswerk te voorkomen en te ontzenuwen, dan om zelf nu iets doeltreffends voor den vrede te doen. Zij leren en zeggen wel, hoe men het niet moet doen, maar wijzen geen weg tot iets beters. Terwijl hun geloofsovertuiging er niet op de eerste plaats is om onjuiste meningen weg te nemen, maar om positief iets te weten en daarnaar te doen. Een derde groep ziet, wel iets positiefs, maar zij ziet het te klein te bekrompen, te veel in nevenzaken en bijkomstigheden, zoals zij, die in onredelijke overdrijving een Volken Bond voor de vrede noodzakelijk vinden, dan om de grote macht, de wereldorganisatie van Kerken te zien als de enige plaats voor vrede.

Die macht en heerlijkheid van de Paus zou, zoo menen zij alsof dat het hoogste was, kunnen schitteren in het vredeswerk. Zij eisen met klem een plaats op voor de Paus of zijn vertegenwoordiger in den Raad der Volkeren. En zouden den Paus het liefst tot algemeen scheidsrechter benoemd zien, alsof zijn taak niet een hogere was.

Wereldvrede dient van binnenuit te komen, dat is een onvoorwaardelijke eis. Alle burgers van heel de wereld kunnen daar een bijdrage aan leveren.

We moeten ophouden met films maken en boeken schrijven over oorlog, geweld en terreur, deze media is van een zodanig indoctrinerend gehalte (in negatieve zin), dat het door zijn herhalende factor geweld in stand houdt, erger nog, geweld stimuleert. In plaats daarvan zouden we beter films kunnen maken en boeken schrijven die of dat mensen uitnodigt naar elkaar om te zien, de hand te reiken en woorden uitspreken dat tot verbroedering leidt. Door de raadgevingen van een Gandhi, in boek en film, in een eigentijdse vorm neer te zetten, waaraan mensen voorbeeld kunnen nemen. Als wij doorgaan met te blijven weigeren, aan ‘vrede te werken’, te denken of te handelen. Als we blijven weigeren woorden van ‘vrede of vredelievendheid’ uit te spreken aan elkaar, in duizendvoud, dan zal het nooit vrede in de betekenis van het woord, worden.

Het begrip ‘Dat Nooit Meer’ zal een wereldwijd begrip dienen te worden.

‘Nederland’ zou heel goed het voortouw kunnen nemen, als het om ‘wereldvrede’ gaat. We zijn vandaag de dag een beetje lui geworden als het om ‘vredesmanifestaties gaat. Er is een fatalistische houding te bespeuren bij te veel Nederlanders als je over vrede wil praten. En met Fatalistisch bedoel ik, dat mensen blijven geloven in de onvermijdelijkheid van oorlog. Of je nou wel of niet met oplossingen aankomt, de meesten weigeren hun doemdenken op te geven. Te veel Nederlanders blijven roepen, wat kunnen wij eraan doen? De wereld is echt niet te redden, kijk wat er allemaal kan gebeuren. Anderen zeggen, we zijn machteloos, als God het wil komt het wel een keer goed.

Regeringsleiders en politieke partijen bakken er niks van als het over agressie en geweld gaat.

Politieke Partijen strijden onderling om het gelijk en Regering Leiders staan machteloos, als het stemgedrag van een volk een ‘kwade genius’ alle macht in handen geeft (zoals Hitler of Poetin).

Dat er onderlinge (tegenstrijdige) strijdende partijen werkzaam zijn in de bestuursorganisatie van de ‘overheid’ van een land, komt, doordat de burgers van een land onderling zo verdeeld zijn, omdat zij het persoonlijke belang voorop blijven stellen. Daardoor ontstaan er veel splinter partijen, die blijven strijden om het gelijk. Door het stemgedrag van een volk wordt duidelijk en zichtbaar hoe een bestuursverdeling (de regering) tot stand komt. Als de bestuurskwaliteit niet naar behoren werkt, kunnen op deze wijze niet alleen de politici ter verantwoording worden geroepen. Het stemgedrag van een volk bepaald ook de machtsverhoudingen van politieke partijen. Zij, de mensen, de burgers zijn ook verantwoordelijk door hun stemgedrag voor het wel of niet goed functioneren van een overheid.

Leven in vrijheid zonder angst en zonder rechteloosheid, is dus niet alleen een zaak van de overheid. In de voorbije 100 jaar is te zien dat er veel voortgang is geboekt betreffende armoedebestrijding, welvaart, gezondheid en maatschappelijke voorzieningen. Materieel en technologisch zijn er gestadig op velerlei terrein voorzieningen gerealiseerd. Ondanks deze ‘welvaart’ in de vaart der volkeren, zijn er nog vele volkeren die daarin ’helaas’, niet hebben mee kunnen profiteren.

Veel vooruitgang dankzij technische en medische ontwikkelingen en toch overal onvrede en oorlogsdreiging, hoe kan dat?

Op alle fronten is er veel drive te zien, in voortgang en verbetering van prestaties, het halen van doelen. Behalve als het over vrede en wereldvrede gaat. Daarin is geen voortgang te bekennen, vanuit onze samenlevingen (de mensheid) zou je toch meer burgerschapszin kunnen verwachten. Zou je toch kunnen verwachten, dat mensen overeind springen, dat zij enthousiast willen meedenken, hoe te handelen op maatschappelijk terrein, en hoe voorwaarden bedenken waarmee ‘mensheid’ vrede zou kunnen bewerkstelligen. Helaas is dat niet zo, persoonlijk heb ik tot heden geen mensen bereid gevonden om een burgerbeweging te bewerkstelligen of ondersteunen. Dat zegt wel iets over de bereidheid van mensen om persoonlijk mee te doen of hun stem te laten horen. Mensen denken kennelijk, dat je alleen vrede kunt bewaren, door je beter dan de ander te bewapenen.

Toch kan het niet anders, dat de aanzetten tot vrede en wereldvrede, van binnenuit moet komen. Helaas is het ook zo dat men ‘vredesbewegingen’ gewoon laten praten, en in het beste geval geven ze geld, als goede doel. Maar vredesactivisten worden ook weggehoond als ‘soft’ en niet ter zake doende. De grote drive om met allen aan vrede te werken blijft maar uit, zelfs een oorlog als die van Rusland en Oekraïne brengt daar ogenschijnlijk geen verandering in.

Moet eerst de halve wereld in puin, voordat we massaal gaan opkomen voor vrede?

“Dat nooit meer” moet een begrip worden, een ‘slogan’ waar niemand van kan weglopen. Zoals het nu is: Over ‘nooit meer oorlog’ of praten over vrede, daar praat je niet over met je buren, niet met je sportvrienden, niet met je geloofsgenoten. Maar kaarsje aansteken, gedenktekens neerzetten, protestmarsen lopen dat doen we nog steeds, maar je echt persoonlijk inzetten door vredes uitspraken te doen, nee hoor, ho maar, dat is een brug te ver!

Om breed maatschappelijk na te denken en een oordeel uit te spreken, is kennelijk een verboden gebied. Daar ga je niet over beginnen, daar brand je liever niet je vingers aan, veronderstel dat je een afwijkende mening neerzet. We blijven liever zwijgend toekijken hoe het journaal ons de agressiviteit, de gewelddadigheid en de alsmaar steeds weer voorkomende destructiviteit van menselijke activiteit voorschotelt. Liever zwijgend aan de kant blijven staan, en blijven roepen hoe erg het is, met het is nu eenmaal zo.

Veronderstel dat 16 miljoen mensen van onze samenleving dat blijft roepen tegenover misschien 5000 mensen die zeggen dat het wel anders kan. Dan zijn er echt te weinig mensen die actief verandering willen.

Er moet een land zichtbaar worden die echt wil streven naar vrede, wereldvrede.

En waarom zou dat Nederland niet kunnen zijn??

We leven in een democratie en we hebben in de vorige eeuw al heel wat vredesmarsen achter de rug. Tegen kernbewapening en antioorlog manifestaties, dat voorkomt echter geen oorlog. Het is belangrijk dat die manifestaties er zijn. Maar dat houdt geen wereldoorlog tegen. Ook Presidenten en Wereldleiders houden als het erop aan komt geen oorlogen tegen.

De dwingende macht van een positief ingestelde massa (burgers die het kwaad willen bestrijden in hun eigen gelederen), zouden een ‘beweging’ kunnen genereren vanuit de eigen samenleving, (massa mensen waaruit je voortkomt)! Een samenleving zoals Nederland die vanuit burgerlijke initiatieven haar eigen mentaliteit zou kunnen en willen veranderen. Door middel van een krachtig indoctrinatie model. 'Indoctrinatie' heeft een negatieve betekenis in ons dagelijks woordgebruik, maar dat begrip kan ook een burgerlijke samenleving, vanuit een 'goede wil' de goede richting in sturen.

De kracht van “Dat nooit meer” kan een beweging veroorzaken, die zo groot wordt dat het de ‘politiek’ kan beïnvloeden. En dat kan op den duur grensoverschrijdende uitwerkingen hebben. Een vredesgeest die heel Europa zou kunnen bezielen. Dit kan echt niet in een korte tijd bereikt worden, het zal een langdurig proces zijn, het belang ervan is, dat er een begin gemaakt wordt. Een ‘beweging’ die in de loop der jaren voortgang zal boeken, een beweging die klein begint, maar in de loop der jaren door een ‘meerderheid’ gedragen zal kunnen worden.

Het gaat om het ‘willen’, de ‘wil’ die tot bewegen aan zet. In een geest van bevrijdend denken, los van negatieve narrigheid.

“Onze Wereld” heeft geen betere(goede) wereldleiders nodig. Onze wereld heeft goede (vredezoekende) mensen nodig. Die massaal voor goede-dingen-zaken, goede keuzes maken.

Aan vrede werken is meer dan uitspreken ‘dat nooit meer’. Aan vrede werken is simpel de handen uit de mouwen steken, door tegen en voor elkaar ‘vredesgedachten uit te spreken’ in het publieke domein. Niet in de binnenkamers van onze individuele ruimtes, maar in het open veld van de ontmoeting in de ‘wandelgangen van ons leven.