Nieuwe pagina 1

Oscar Romero uit El Salvador 1980, in de strijd om het bestaan van het volk, stelt: De ‘waardigheid’ van de persoon, in de opgang der mensheid, is het eerste wat beschermd moet worden.

De Vredes Koffer stelt: Als we vandaag geen nee zeggen, zal er steeds een morgen zijn, waar een ja gebeurd, en dat is toch iets wat we niet willen?

La Lucas stelt: Dat we onze cultuur mogen bevrijden van de dictatuur, van onze gedoogcultuur.

En de kerken dan? Wat is hún rol in de bestrijding van de ‘zondigheid’ en chaos? Dat ook in onze maatschappij en samenleving, regelmatig de kop opsteekt?

In de omschreven doelen van de Katholieke Kerk, wordt bepaald wat haar rechten en plichten zijn. Een van de doelen van deze kerken, is ook om in alle vrijheid van leven en werken, elkaar lief te hebben, zoals Christus ons ook liefhad.

Volgens Oscar Romero van San Salvador in Centraal Amerika, heeft de kerk het recht en de plicht, het geloof in Christus te verwezenlijken in de maatschappij waarin zij zich bevindt. Zo vatten ook de eerste christenen het op, allen waren eensgezind en deelden have en goed met elkaar, al naar de behoefte van ieder. Dit ideaal van de eerste christenen, in navolging van Christus, werd in de verloop van tijd min of meer verlaten of omgevormd aangepast aan de wereld, waardoor zij gediend wilde worden, maar waar zij echter ook de wereld ging dienen.

Oscar Romero: Het is een duidelijk omschreven doel van kerken en religieuze instituties, dat zij in hun bepalingen, die zij als grondwaarheden aanhangen, het als hun recht en plicht zien, om de vrijheid van iedereen te bevorderen, waarin ieder mens de ruimte heeft om lief te hebben, en respectvol met elkaar om te gaan. Inclusief haar recht en plicht om het evangelie te verkondigen, in de autonome gesteldheid van de samenleving waarin zij zich bevindt.

Gedurende haar hele geschiedenis, heeft de Kerk met meer of minder succes, het ideaal van de eerste christenen in praktijk gebracht. Net als Christus dienen de kerken de ‘zondigheid’ van haar tijd te blijven aanklagen. Zij, dient het egoïsme van haar maatschappijen, van de mensen daarin, aan de kaak te stellen. Hoe ‘zij’ in hun maatschappelijke betrokkenheid met ‘elkaar’ daarin omgaan. En hoe zij omgaan met elkaar, vanuit persoonlijke commerciële belangen, of rechtvaardiging in sociale betrokkenheid.

Net zoals in de kerk van Christus, kondigen ook de kerken van vandaag, in abstracte en verbeeldende vorm, het Koninkrijk Gods aan. Maar ook nu, dienen zij een voorbeeld te zijn, in hoe dat Koninkrijk te verwezenlijken. Ook al zal dat, gezien de huidige tijd, geen gemakkelijke opgaaf zijn, door de complexiteit van een seculariserende wereld.

Alleen, door haar ‘missie’ te volbrengen, verwezenlijkt de kerk haar eigen mysterie, de verrijzenis van Christus. Zoals Christus dat in de Geest is blijven doen. Door dezelfde geest, als die van waar Christus door begeesterd werd, zou hij ook nu, in onze huidige tijd met dezelfde daadkracht ons als voorbeeld gediend hebben. Zijn boodschap, is die van de in praktiserende zuiverende transcendentale zin, boven de individuele ideologie van het menselijke egoïsme uit. Dat hem tot een definitieve voltooiing van mensheid kan brengen. Opdat ‘zij’, zich van hun zondige structuren zouden kunnen losmaken.

Het gaat er daarbij niet om, dat de kerken zich als politieke instituten zouden gaan profileren, en evenmin dat zij politieke mechanismen tot leiderschap zouden verlangen. Nee het gaat erom wat dieper evangelistisch is, om de wezenlijke keuzes van humanitair bewustzijn, en het verkondigen van goed nieuws. Dat mensen in een christelijke samenleving, in horigheid en goedheid, en rechtvaardigheid, gaan samenleven, door middel van praktische vaardigheden in hun maatschappelijk bestaan. Het goede nieuws van de hoop, om binnen maatschappelijke en industriële structuren, door het geloof in een betere wereld. Dat aan de mensen, die aan die structuren deelnemen, klaarheid wordt gebracht. Door schijnwerpers te richten op de sociaal economische politieke realiteit, die door haar zondige, destructieve structuren in die maatschappelijke orde; gedoogd en in stand worden gehouden.

Het begrip zonde, of zondig gedrag, is in de tegenwoordige tijd van de 21^ste eeuw, aan waarde aan het inboeten. Maar dat neemt niet weg dat ‘zondigheid’ een fenomeen is gebleven, dat je niet zomaar weg kunt denken. Want er is wel degelijk sprake van zondig gedrag op alle fronten. Het oude Bijbelse zondebegrip verdient een nieuwe betekenis, in een tijd dat oude waardigheden niet meer serieus worden genomen.[zie MY.08.02 Wat is zonde?].

De slavernij van onze moderne maatschappij, liegt er niet minder om, een samenleving van mensen die enkel en alleen bezig lijkt te zijn met het bevorderen van bezit en kapitaalvermeerdering, en het kopen van veel allerhande spullen, bruikbaar of niet, tot een steeds meer en grotere overdaad, met van zichzelf steeds weer vele vernieuwende apparaten, in een bevredigingswetloop die zijn weerga niet kent.

De ‘zondigheid’ van een samenleving, die haar eigen bijdrage aan de vele misstappen van die maatschappij, waaraan zij deelnemen, niet wil onderkennen en ter sprake brengen.

Ook als christen-gelovige, leven wij in een ‘concrete’ wereld, met concrete kerken en concrete initiatieven. Als gelovige, als mens, wensen wij vanuit onze abstracte voorstellingen, dat er een vernieuwend Goddelijk Koninkrijk, op aarde zich zal gaan manifesteren. De oorzakelijke problemen, die er voor hebben gezorgd, dat dit verlangen ‘naar het Koninkrijk’, steeds meer op een fictie of utopie lijkt uit te lopen. Zou te wijten kunnen zijn aan de nonchalante houding van de moderne mens.

Op materieel gebied is deze mens in staat alles te kunnen maken, wat hij maar bedenkt.

Maar die mens is niet in staat, of niet bereid, om het kwaad, dat ook werkzaam is onder zijn eigen gelederen [soort gemeente of groep], te kunnen of willen zien, of een halt toe te roepen.

Religie of religieuze instellingen hebben zeker ‘niet’ te taak, om aan deze problematiek concrete oplossingen te bieden. Wel is het mijn inziens zo, dat kerken zichzelf ertoe hebben verplicht, om vanuit hun sociale betrokkenheid, en haar instituten door hun ervaringsvermogen, zichzelf ertoe hebben gedwongen, concrete antwoorden en aanwijzingen te kunnen formuleren en onder de aandacht te brengen.

Het bevorderen van gerechtigheid binnen de structuren van haar eigen samenleving, vraagt zowel aan de kerken als aan haar gelovigen een persoonlijke betrokkenheid. Volgens bijvoorbeeld de Katholieke Sociale Leer; is de verhouding kerk en gelovige, kerk en wereld, ’personalistisch’. Dat betekent; dat je mensen, dus ook kerkgangers, niet los van hun omgeving kan zien, personen en omgevingen niet los van elkaar functioneert. Ze zijn verbonden, verweven, met elkaar, het ‘een’ mag je niet los zien van het ander. Ieder mens leeft of hij wil of niet, in gemeenschap, in gemeenschappelijke verbondenheid. Zo, ook is de verhouding met de ‘staat’, onder wiens gezag zij leven, en zo leven zij ook binnen de Europese Gemeenschap. Zoals ze ook verbonden zijn met de grootste gemeenschap, die wereld heet, waarvan zijn burgers of wereldburgers zijn.

De menselijke waardigheid is bij de meeste religies een item van belang. Het belang van de menselijke waardigheid ligt in het gegeven, dat mensen recht hebben op respect, recht op bescherming en persoonlijke integriteit. En dat er van uitgegaan wordt, dat zij eerlijk en betrouwbaar zijn, en dat ze een persoonlijke onschendbaarheid bezitten. Dat ieder mens onderdeel is van de samenleving waarin hij of zij zich bevindt, en dat hun sociale rechten worden gerespecteerd, waarin maatschappelijke en ethische normen en waarden worden gehanteerd.

Het streven naar een goede samenleving, is niet alleen een taak van de politiek en de overheid, ook de kerken hebben daar een verantwoordelijkheid in. ‘Iedereen’ is, gezien vanuit bovenstaande zienswijze, op een eigen wijze medeverantwoordelijk voor het reilen en zeilen van een rechtvaardige samenleving. Paus Johannes XXIII [1958-1963], zei het zo; de complexiteit van maatschappelijke factoren, die mensen in staat stellen hun leven persoonlijk te vervolmaken, is vollediger en gemakkelijker te bereiken, als ‘allen’ er aan meewerken. [Mater et Magistra 1961. N. 65]

Wat kunnen wij verwachten, of wat kunnen wij verlangen in rechtvaardigheid en redelijkheid, van Kerken en hun institutionele vaardigheden?

Wat kunnen wij van Kerken verlangen, in verband met hun rol binnen een seculariserende samenleving als de onze, zoals dit gaande is sinds de jaren 70’ 80’ van de vorige eeuw? Van de christelijke kerken en haar instituten kan je verwachten dat zij trouw blijven aan de beginselen van haar ontstaan, zoals de apostelen en de volgelingen van Christus.

Dat zij trouw blijven aan het bevorderen van gerechtigheid, rechtvaardigheid en een goede wijze van leven en omgaan met elkaar. Dat mensen kunnen leven in een samenleving, waar vrede, vrijheid en welvaart, hoog in het vaandel staat, en waarin goede voorbeelden nagestreefd worden.

‘Dimensie van geloofsrealiteit’ kan je uitleggen als, ‘strevingen’ die alle kanten uitgaan, en van alle kanten beïnvloedt kunnen worden. De kerken hebben, mijn inziens, hoe je het ook wendt of keert, een verantwoordelijkheid, dat je kan omschrijven als een verbonden zijn met: de ‘politieke dimensies van het geloof’. Dat betekent dat zij een betrokkenheid bezitten, met de bestaande reële politieke wereld waarin zij zich bevinden. En dat brengt consequenties met zich mee, consequenties betreffende ‘de geloofwaardigheid’ van hun bestaan. De ‘geloofwaardigheid’ binnen een reële bestaansorde, zoals die in onze maatschappij en samenleving, heden is gevormd. Die ‘geloofwaardigheid’ heeft niet alleen betrekking op het ‘geloof’ in God, of een Hogere macht. Maar is ook gerelateerd aan haar streven naar ‘gerechtigheid en rechtvaardigheid’ voor haar leden, en het welzijn van heel het volk, de gemeenschap waarin zij actief belijdend is. Verbonden aan een boodschap, een overtuiging of confessie[belofte].

Hoe kan dan die geloofwaardigheid van het ‘christendom’, als een waardige wereld religie blijven voortbestaan, als de ‘waardigheid’ van haar beginselen, zo gemakkelijk en onbegrensd kunnen worden besmeurd, verminkt, verkracht en met voeten betreden, zoals dat heden ten dage publiekelijk gebeurd via de Media, Film. Tv, Bioscoop, Gamesspellen, Sociale Media enzovoort. [zie de zeven kernbegrippen van “De Vredes Koffer”]

De fundamentele waarheid van zondig gedrag, is niet zo moeilijk te vinden. Wat wel moeilijk is, is; te erkennen dat we ons er allemaal aan schuldig maken. Schuldig; enerzijds door het niet te bekennen, en anderzijds door er aan deel te nemen, door middel van ons koopgedrag, en het te blijven consumeren. Door het wel te zien of te weten, maar er over te zwijgen, in plaats van het te bekritiseren of onder de aandacht te brengen.

In ieder land, in elke samenleving bestaan er structuren van zondigheid. Het ergste aan deze vormen van zondigheid is, dat zij een vermeerderende en uitdijende vorm van activiteit in zich voortbrengen, mensen worden er door beïnvloedt, verwerken het in hun denkstructuur, en anderen nemen het over, tot het van kwaad tot erger niet meer te stoppen is.

- Het bedenken of veroorzaken van een toestand, waardoor er een situatie ontstaat, dat beschadiging of vernietiging, of catastrofes teweeg brengt.

- Het doelbewust handelingen verrichten, die ten kostte gaan van menselijke integriteit. Dat de natuurlijke gang der dingen belemmert, frustreert, beledigd of beschadigt.

Het is van belang dat we die structuren van zondigheid in beeld krijgen. Onder de aandacht brengen, en er een oordeel over geven.

Antwoord geven aan de vraag: Wat zijn de factoren, die structureel, agressie, gewelddadigheid, intimidatie en terroristische activiteit veroorzaken?

Het is niet aan de kerken, om daar politieke consequenties aan te verbinden. Maar wel, door er een oordeel over te vellen. En dat is dan ook wel in de voorbije 110 jaar wel is gebeurd, zoals o.a. de Encycliek van Paus Leo XIII, over de sociale kwestie, Rerum Novarum. Dit schrijven werd de eerste encycliek vanuit de top van de Katholieke Kerk. Dat een kritische stellingname betrekt ten opzichte van armoede en rechteloosheid van arbeiders en mensen die in armoede leven.

En de kerken dan? Wat is hún rol, vandaag de dag, in de bestrijding van ‘zondigheid’ en chaos? Dat ook in onze maatschappij en samenleving, regelmatig de kop opsteekt?

Door Christus, is de mens in staat geworden zichzelf, door incarnatie [omvorming] en verlossing [bevrijding], te ontdoen van het juk, van zijn aardse afhankelijkheid. Als een ‘wordende mogelijkheid’, kunnen mensen zich ervan bevrijden, als ze er in geloven. Wij allen zouden dan in staat zijn, mee te werken aan de verlossing der mensheid, van de voortdurende dreiging van het kwaad. Door onszelf te bevrijden van die fundamentele verlangens, die ons in de weg staan om de totale harmonie te bereiken.

De Kerken preken van een Nieuwe hemel en een Nieuwe aarde. Het is duidelijk dat we die hoop nooit mogen opgeven. Toch mogen we de reële werkelijkheid van ons bestaan daarin niet vergeten. En dienen we te blijven zoeken naar een antwoord op de vraag; hoe slaan wij een brug tussen de menswording van Christus, het vleesgeworden woord van God, en de reële bestaanswerkelijkheid van ons bestaan? Met haar toekomstverwachting, waarin mensen worden omgevormd, hervormd en toe geleidt naar een gemeenschappelijk heil waarin een nieuw wereldbeeld zich kan ontwikkelen, dat toekomst heeft. De grondwaarheden van christelijke identiteit, kunnen alleen blijven voortbestaan als wij bereid zijn er in te geloven, en we ons daar ‘daadwerkelijk’ toe inzetten. Kiezen we voor groenheid in het leven, of laten we schenders van de menselijke ‘waardigheid’ hun gang gaan?

De keus is aan ons, mensen in democratisch Nederland, en lid van de Europese Unie, of we blijven met de handen over elkaar toekijken, hoe erg het allemaal is, betreffende de ontwrichting, de vernedering, en de afkalving van onze waarden cultuur. Of we maken keuzes over wat wel of niet acceptabel, en wel of niet tolereer/baar is. Kiezen we voor het leven of de dood?

Veel mensen blijven verlangen dat God voor ons zichtbaar wordt, of dat hij de boel in orde brengt. Maar we kunnen ook doorgaan met de rol die Christus ons heeft voorgedragen, door ‘zijn’ weg, ‘zijn’ waarheid, en ‘zijn voorbeeld’ te volgen in de praktische werkelijkheid van ons bestaan.

In naam van ‘zijn’ liefdesboodschap, zullen wij in staat zijn, de ontgoocheling van de neergang van onze normen en waardencultuur, te herstellen, door actief te ageren op wat niet langer meer aanvaardbaar is.