AMBACHTELIJK

Het lijkt mij zinnig over deze vraag na te denken, welke betekenis heeft nou het begrip Ambachtelijk in onze tijd, en is er verschil te maken tussen: de “Oude Ambachten” en “Ambachtelijk werken”? Encyclo.nl: Ambachtelijk werken is een traditionele manier met de hand gemaakte producten tot vakmanschap verheffen. Men noemt iets ambachtelijk als het op een originele of traditionele wijze gemaakt wordt.

Stichting Ambacht Centrum Grave, opgericht 26 april 2018, heeft als omvattend doel het leveren van een bijdrage aan de inclusieve samenleving, door het verbinden van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, voor mensen met een zorgvraag, en andere inwoners van Grave en directe omgeving.

Dit doel wil de Stichting bereiken door ambachtslieden van allerlei pluimage op Kasteelklooster De Bronckhorst de ruimte te geven, om hun ambacht en/of vakmanschap onder de aandacht te brengen en aan te bieden aan belangstellenden om hiermee gezamenlijk aan de slag te gaan.

In de afgelopen twee jaar is met een groeiende groep vrijwilligers hard gewerkt om de locatie en de beschikbare voorzieningen in het Kasteelklooster in gebruik te nemen, voor activiteiten als een repaircafe, een moestuin, en een werkplaats voor houtproductie, en het organiseren van workshops en rondleidingen.

Onderscheid maken in het begrip “Oude Ambachten” en werken op een “Ambachtelijke Wijze”.

Werken met “Oude Ambachten” wordt gedaan door mensen die in een weekend of zondagmiddag met een oude ambacht bezig zijn, zij doen dat om bijvoorbeeld het ‘klompenmakers ambacht’ aan het publiek te laten zien, zoals dat vroeger gedaan werd met oud gereedschap en primitieve machines. Zij willen deze ‘oude ambachten’ in ere houden en voor de vergetelheid behoeden.

Werken op een Ambachtelijke Wijze, heeft echter een andere betekenis, hier gaat het meer om hoe en met welke intentie het werk wordt uitgevoerd, hoe emotioneel de ambachtsman of vrouw er bij betrokken is, bij wat zij maken en hoe zij het maken. De gevoelsmatigheid met wat zij maken, welke handelingen zij uitvoeren, de regelmatigheid van hun handelingen en hoe vaak zij dit moeten doen, maakt deel uit van hun betrokkenheid met het product. Tegelijkertijd ontstaat er een band met degenen die het product willen kopen en verkopen, en hen die er op verschillende wijzen bij betrokken raken. Zij kunnen emotionele voorkeuren hebben met de materialen en het gereedschap waarmee zij het ‘ambachtswerk’ uitvoeren.

In de naam “Ambacht Centrum Grave” wordt dus niet zozeer de “Oude Ambachten” bedoeld of verheerlijkt, maar is er sprake van een directe betrokkenheid met de man of vrouw die naar het centrum komen om werkervaring op te doen, ambachtelijk werk dat in het maatschappelijke werkproductie proces gewoon door hedendaagse bedrijven wordt uitgevoerd. Met het verschil dat in het "Ambacht Centrum Grave” plaats is voor mensen die in de rand van de samenleving terecht zijn gekomen. En voor migranten of vluchteling met een verblijfstatus. Deze mensen kunnen hier in een beschermde omgeving, op menselijke maat werkervaring opdoen, en tegelijkertijd het vertrouwen winnen of terugwinnen in de maatschappij waarin zij leven of terechtgekomen zijn.

Het “Ambachtelijke” geeft hier ook een betrokkenheid weer wat mensen kunnen hebben met de diverse werkplekken die in ons land bekend zijn, zoals kapper, timmerman, metselaar, schilder, fietsenmaker, elektricien, automonteur, kunstenaars, zowel kleinschalig als in grote verbanden. Het “Ambachtelijke” heeft in deze zin een multifunctionele kwaliteit omdat het zich aansluit op een samenleving die bestaat uit diverse nationaliteiten, en waarin technologie en het ambachtelijke steeds verder van elkaar verwijderd raakt. Op zich is dat een proces dat onvermijdelijk is en deels wel op elkaar aansluit. Maar waar de menselijke kant (menselijke maat) steeds verder verdrongen wordt, kan ons wel zorgen baren. Het roept om een nieuwe tijdsbeleving, zoals die van een inclusieve samenleving.

Inclusief is een begrip van zaken die bij elkaar horen. Het betekent niet hij of zij, maar rijk en arm samen, of: niet alleen goed voor je zelf, maar ook goed voor de ander. Beide partijen dienen er voordeel van te hebben. Migranten doen bijvoorbeeld cultuurervaring en arbeidservaring op, en zij kunnen weer iets betekenen voor de samenleving die hen opvangt en uitnodigt mee te doen.

Daarom is het ook goed en juist om het ‘ambachtelijke’, dat staat voor handvaardigheid in samenhang met menselijk vernuft en gedrevenheid, weer opnieuw in het aandachtsveld te brengen (op te waarderen), o.a. door leer ervaringsplekken.

Menselijke maat heeft hier de betekenis van werken in een sfeer waarin de mens centraal staat, (mens lezen als man en vrouw) dat datgene wat die mens doet door hemzelf hanteer en beheersbaar is, waardoor die mens op eigen kracht veranderende omstandigheden aan kan.

In omstandigheden waar de ‘menselijke maat’ gehanteerd word, zal de mens beter functioneren in moeilijke omstandigheden, omdat in de ‘menselijke maat’ het niet alleen om het productie proces gaat. Maar dat er daar ook rekenschap gehouden wordt met verschillende vormen van menselijke waardigheid, met karakters en vaardigheden die mensen verschillend van elkaar kunnen hebben, door anatomische en biologische te onderscheiden uiterlijkheden en eigenschappen.